Από τη χίμαιρα του Plan Z στη φενάκη του Plan X

Από τη χίμαιρα του Plan Z στη φενάκη του Plan X

Απολογία Βαρουφάκη Χωρίς Αυτοκριτική [ΜΕΡΟΣ 2]

του Δημήτρη Γιαννόπουλου*

Στο πρώτο μέρος αυτής της σειράς, είδαμε πως οι ομόκεντροι κύκλοι Τρόικα-Eurogroup, δηλαδή μια χούφτα αξιωματούχων της ευρωζώνης (με κοινό διακριτικό ότι δεν λογοδοτούν πουθενά) κατάφεραν να παγιδέψουν από πολύ νωρίς τον Βαρουφάκη και την κυβέρνηση στη μέγκενη του Μνημονίου 2 και των διαβόητων «προαπαιτούμενων» που είχε αφήσει ανεκτέλεστα η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, ως τα μόνα θέματα που δεχόταν να συζητήσει η τρόικα.

Θα μπορούσε κάνεις να διερωτηθεί γιατί η «δημιουργική ασάφεια» της Απόφασης του Eurogroup της 20 Φεβρουαρίου 2015 δεν κάλυπτε επαρκώς την απαίτηση της τρόικα για «διαπραγμάτευση» μνημονιακών προδιαγραφών;

Και όμως, η Απόφαση εκείνη άφηνε περιθώρια στο Βαρουφάκη, με τη πρώτη δυσκολία, να καταγγείλει οποιεσδήποτε αυταρχικές ή μνημονιακές απαιτήσεις της τρόικα ότι παραβιάζουν «το γράμμα και το πνεύμα της 20^ης Φεβρουαρίου». Αυτό άλλωστε έκανε ο Βαρουφάκης στην αρχή της τηλεδιάσκεψης της 24/2 όταν η ηγεσία των δανειστών (Μοσκοβισί-Ντράγκι-Λαγκάρντ) επέμενε πως καμιά μεταρρυθμιστική πρόταση της ελληνικής πλευράς δεν μπορούσε να υποκαταστήσει τις «εκκρεμότητες» του Μνημονίου 2. 

Συμφωνώντας όμως και αυτοί να «υποκρίνονται» πως δεν συζητούν και αξιολογούν προαπαιτούμενα Μνημονίου, αλλά μόνο «προτάσεις» της Ελληνικής πλευράς, αφαίρεσαν από το Βαρουφάκη το δικαίωμα να καταγγείλει την παρελκυστική ή περιφρονητική στάση των Δανειστών στις ελληνικές προτάσεις, απειλώντας να τις εφαρμόσει μονομερώς. Επιπλέον όμως, οι δανειστές κατάφεραν να έχουν το ακαταλόγιστο για όλες τις παράνομες πράξεις τους στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης. Οι παρανομίες - εκτός της ενορχηστρωμένης επιχείρησης εξοβελισμού με υποτιμητικά και προσβλητικά σχόλια όλων των προτάσεων Βαρουφάκη – περιελάμβαναν και την κλιμάκωση πιστωτικής ασφυξίας από την ΕΚΤ.

Όλα αυτά δεν τα κατάφεραν οι δανειστές μέσω της “επίσημης”  γραπτής Απόφασης της 20^ης Φεβρουαρίου 2015, αλλά μέσω μιας «προφορικής» τηλεδιάσκεψης τέσσερις μέρες αργότερα, η οποία δεν προβλεπόταν καν από κάποιο κανονισμό.

Σκιώδης απολυταρχία

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι μηχανισμοί και τα ανδρείκελα της πραγματικής εξουσίας στην ευρωζώνη, ειδικά στο τρίγωνο Βερολίνο-Φρανκφούρτη-Βρυξέλλες, λειτουργούν πια σχεδόν αποκλειστικά στο παρασκήνιο, χωρίς έγγραφα, ψηφοφορίες, πρακτικά και υπογραφές, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Δηλαδή, τα ουσιώδη αποφασίζονται υπό το κράτος εκβιασμών και ψυχολογικού πολέμου στο σκοτάδι της πραγματικής απολυταρχικής ισχύος όπου κανείς δεν λογοδοτεί αλλά όλοι «ελέγχονται» από το Πανοπτικό στην κορυφή της εξουσιαστικής πυραμίδας.

Εκεί είναι που οι Επικυρίαρχοι της γηραιάς ηπείρου καταφέρουν τα πιο σκληρά κτυπήματα σε όσους πιστεύουν πως μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους, με μοναδικό όπλο μια μηχανιστική θεωρία παιγνίων, χωρίς νομικό επιτελείο ειδικών στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, χωρίς να συμβουλεύονται και να καθοδηγούν τις ελληνικές πρεσβείες στην Ευρώπη, χωρίς ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας με την Ελληνική Βουλή και το Ευρωκοινοβούλιο, χωρίς διαύλους συντεταγμένου διάλογου με την κοινωνία.  

Σύμφωνα με τον Γιώργο Κοντογιώργη αυτή ακριβώς είναι η ελληνική ιδιαιτερότητα και αδυναμία που έκανε αναπότρεπτη τη συνθηκολόγηση όλων των παρατάξεων της ντόπιας κομματοκρατίας με το ευρωπαϊκό «βασίλειο των σκιών». Ολόκληρη η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με ένα δυναστικό πολιτικό σύστημα το οποίο υποχρεώνεται από επικυρίαρχους δανειστές να εκτελεί ένα πρόγραμμα οικονομικής γενοκτονίας. Πρόγραμμα που δεν εξυπηρετεί καμιά οικονομική λογική αποπληρωμής δανείων ή εκσυγχρονισμού, κανένα ντόπιο επιχειρηματικό ή άλλο συμφέρον, πλην εκείνων που νέμονται προνόμια τα οποία τους παρέχει το ίδιο το κράτος.

Αν υπήρχε πράγματι η ελάχιστη διάθεση αντίστασης και απαίτησης για ισότιμη και ουσιαστική διαπραγμάτευσης με τους δανειστές εκ μέρους του ελληνικού πολιτικού κατεστημένου, το τελευταίο θα έβλεπε την ολοφάνερη παραβίαση κάθε μορφής νομιμότητας ως το αδύνατο σημείο της διπλής κατοχής, όπως έχει δείξει ο Γιώργος Κασιμάτης και πλήθος νομικών.

Η πολιτική (όχι μόνο δικαστική) απονομιμοποίηση  της κλιμακούμενης πιστωτικής ασφυξίας που διέλυσε τράπεζες, ταμεία και επιχειρήσεις, του εκβιασμού με όλο και πιο σκληρά μέτρα πριν τη καταβολή των δόσεων, της οικονομικής τρομοκρατίας με «χρεοκοπία» ή Grexit που εκδίωξε τις καταθέσεις, και η ήδη συντελεσθείσα καταστροφή (με τις συνακόλουθες απαιτήσεις επανορθώσεων) θα μπορούσαν να αποτελέσουν το κύριο διαπραγματευτικό ατού μιας ρωμαλέας διαπραγμάτευσης για τα Δίκαια των Ελλήνων στην Ευρώπη.

Αντί γι’ αυτά, ο Γιάνης Βαρουφάκης αναγκάστηκε να αποδυθεί σε έναν ιλιγγιώδη αγώνα δρόμου πάνω στο χείλος του γκρεμού, σε μια απέλπιδα επικοινωνιακή εκστρατεία για να στρέψει την παγκόσμια κοινή γνώμη και ΜΜΕ υπέρ των ελληνικών θέσεων. Στόχος του ήταν να «πείσει» κάποιες τουλάχιστον κυβερνήσεις της ευρωζώνης, τους Αμερικανούς ή την Μέρκελ, να παραδεχτούν την αποτυχία των μνημονίων ώστε να υποχρεώσουν με τη σειρά τους την τρόικα [δηλαδή τον Σόϊμπλε] σε έναν «έντιμο συμβιβασμό» έστω και στο 5% των μέτρων του Μνημονίου, πριν έρθει ο «Αρμαγεδώνας» του κλεισίματος των τραπεζών, των capital controls και το Grexit.

Από την άλλη μεριά, ούτε η τρόικα και η Μέρκελ, αλλά ούτε οι Αμερικάνοι του Ομπάμα, δεν είχαν απολύτως κανένα λόγο να χαλαρώσουν τη θήλεια γύρω από το λαιμό της Ελλάδας στο μέτρο που δεν φοβούνταν κανένα «Αρμαγεδώνα» ενώ γνώριζαν πως το Βερολίνο επεδίωκε να τρομάξουν Ιταλούς, Ισπανούς και Γάλλους ώστε να μη χαλαρώσουν τη δημοσιονομική πειθαρχεία και αμφισβητήσουν τη Γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη.

Κλιμάκωναν μάλιστα τη λοιδορία και τις ύβρεις, όσο είχαν την απόλυτη ευχέρεια να διαδίδουν πως ο Βαρουφάκης «αγνοούσε» πως να ικανοποιήσει την απαίτησή τους για «τεκμηριωμένες, σωστές και ολοκληρωμένες προτάσεις», για τις «μεταρρυθμίσεις που πρέπει επισπευσθούν», δηλαδή αυτά που προβλέπει το Μνημόνιο – όπως συμφώνησαν να «μη το λένε αλλά αυτό να εννοούνε» στη τηλεδιάσκεψη της 24 Φεβρουαρίου.

Δύο παρόμοια τελεσίγραφα

Εκτός από εκείνη τη τηλεδιάσκεψη, καμιά άλλη φορά οι δανειστές δεν καταδέχτηκαν να διαβάσουν τις εξαιρετικά καλογραμμένες, άρτια τεκμηριωμένες, πολυσέλιδες και συνεχώς βελτιούμενες προτάσεις Βαρουφάκη.

Τι ήταν όμως αυτό που εξανάγκασε το Βαρουφάκη να υποχωρήσει στο «τελεσίγραφο» της 24 Φεβρουαρίου, κάτω από πολύ πιο ευνοϊκές συνθήκες, ενώ, φαινομενικά τουλάχιστον, εμφανίστηκε ανυποχώρητος στο τελεσίγραφο του Ιουνίου, με τα ίδια μάλιστα αντίμετρα (π.χ. κούρεμα ομολόγων ΕΚΤ) που είχαν συμφωνηθεί με τον Τσίπρα πριν τις εκλογές της 25 Ιανουαρίου;

 «Η εισήγησή μου [στον Τσίπρα;] ήταν ότι είμαστε 24 Φεβρουαρίου, 28 κλείνουν οι τράπεζες, 28 εξοκείλει το πρόγραμμα. Είδαμε και πάθαμε. Κάναμε πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια... να υπάρξει ο συμβιβασμός της 20^ης Φεβρουαρίου. Έκρινα εκείνη τη στιγμή και αυτό ήταν η εισήγησή μου και εισακούστηκε ότι η προσπάθεια από τη μεριά της τρόικα επαναφοράς του Μνημονίου ήταν φραστική... άρα θα μπορούσαμε να προσποιηθούμε ότι δεν υπήρξε... κλπ»

Οι ίδιοι κίνδυνοι, το ίδιο τετραήμερο μέχρι το τέλος της παράτασης, ίδια επαναφορά του ίδιου Μνημονίου από τον Τόμσεν, αλλά οι τράπεζες σε πολύ καλύτερη κατάσταση σύμφωνα με βαθμολογία ΕΚΤ (Δεκ. 2014), με 30δις περισσότερες καταθέσεις σε σύγκριση με τέλη Ιουνίου... Που είναι η καταγγελία παραβίασης της Συμφωνίας 20/2; Γιατί όχι δημοψήφισμα για το ίδιο μνημόνιο που ξαναεμφανίστηκε ως τελεσίγραφο τον Ιούνιο; Γιατί όχι αντίμετρα στην ΕΚΤ αφού δεν επαναφέρει το waiver στα ομόλογα – όπως είχε υποσχεθεί 10 μέρες πριν; Και φυσικά, γιατί όχι από τότε ...Σχέδιο Β ή όπως εσχάτως μετονομάστηκε Plan X;

Η χίμαιρα του Plan Z

Μήπως τελικά, εκτός από συμφωνία «αμοιβαίας προσποίησης» έγινε σαφές στην ελληνική πλευρά, ότι αν δεν δεχτεί τελικά τις εκκρεμότητες του Μνημονίου, δεν θα κλείσουν απλώς οι τράπεζες, αλλά θα εφαρμοστεί στη χειρότερη εκδοχή του το θηριώδες Plan Z του Μαΐου 2012, που προβλέπει έξοδο από το ευρώ, αλλά με ολοκληρωτική καταστροφή της ελληνικής οικονομίας, με ή χωρίς απώλεια εδαφικής ακεραιότητας, και «ανοικοδόμησή» της από «μηδενική βάση» στο πρότυπο του Ιράκ μετά την εισβολή του 2003;

Και μόνο μια απλή αναφορά στο Plan Z, όπως το αποκάλυψε σε μνημειώδες άρθρο του στους Financial Times ο γνωστός μας Peter Spiegel τον Μάιο του 2014, αρκούσε στη τρόικα για να το θέσει ως Δαμόκλειο Σπάθη πάνω από τη «διαπραγμάτευση» Βαρουφάκη.

Αλλά, ακριβώς επειδή ήταν τόσο τρομακτικό και στόχευε πρωτίστως στον εκβιασμό της υποταγής του - πρωθυπουργού πλέον - Σαμαρά μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012, το Plan Z δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά στις συζητήσεις περί Grexit στη διάρκεια των 18 μηνών μετά το δημοσίευμα του Peter Spiegel, μέχρι που το ανέσυρε από τη λήθη ο Αλέξης Παπαχελάς στη συνέντευξη της 19-1-2016.

ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ: Απλώς για να το καταλάβω μου λέτε ότι υπήρχε ένας σχεδιασμός συγκεκριμένος.

ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Συγκεκριμένος, το Plan X, plan B πείτε το έτσι, ο λόγος που το έκανα X είναι γιατί η ΕΚΤ είχε ένα τέτοιο πράγμα

ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ: Το Plan Z.

ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Το plan Z, εμείς το είπαμε X. Τελείωσε το λατινικό αλφάβητο.

 Αν και το «Plan Z» παραπέμπει σε Ζορμπά και την ταινία «Ζ» του Κώστα Γάβρα, για τους σχεδιαστές του σημαίνει το τελικό γράμμα του λατινικού αλφαβήτου, δηλαδή κάτι σαν Σχέδιο Ωμέγα (τέλους) για την Ελλάδα. Το ότι ο Βαρουφάκης μίλησε πρώτη φορά για «Plan Χ», χωρίς όμως να απορρίπτει τον όρο «Plan Β» που χρησιμοποιούσε μέχρι τώρα, δείχνει τουλάχιστον έλλειψη σοβαρότητας απέναντι σε μια θανάσιμη απειλή κατά της Ελλάδος, που κωδικοποιήθηκε ως Plan Z.

Απειλή την οποία ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, και ΣΥΡΙΖΑ (και όχι μόνο) έχουν περίπου αποδεχθεί και αποσιωπήσει, εμφανίζοντάς την σαν «στιγμιαία», σαν ένα πιθανό μέτρο των εκβιαστών-δανειστών που επιδέχεται «αντίμετρα», αντί για ένα σχέδιο «εν εξελίξει» που πλήττει ήδη την χώρα κάθε μέρα που περνάει, μέχρι τον τελικό «εκμηδενισμό» της οικονομίας της και την ανοικοδόμησή της «από μηδενική βάση». Ανοικοδόμηση από ποιους; Μα από εκείνους που επισπεύσαν την κατεδάφιση φυσικά.

Συνεχίζεται...

*Ο Δημήτρης Γιαννόπουλος είναι Πρώην Σύμβουλος Τύπου του ΥΠΟΙΚ

[Δημοσιεύεται στον Δρόμο της Αριστεράς, 30/01/2016]

Διαβάστε το 1ο Μέρος εδώ