Από την Χούντα στην Νέα Τάξη

Από την Χούντα στην Νέα Τάξη

Μυσταγωγία Ελευθερίας για τον Νοέμβρη του ‘73

«.... είμαστε 'μεις τα παιδιά εκείνων που το '56 κατέβαιναν στους δρόμους της Αθήνας για την Αυτοδιάθεση της Κύπρου και που πήραμε απ' τους γονιούς μας εντολή να θυσιαστούμε για την ελευθερία της ....αυτή την εντολή έχουμε δώσει κι εμείς στα δικά μας παιδιά.... μην ακούτε αυτούς που σας ψιθυρίζουν ότι δεν χρειαζόμαστε ήρωες.... η θυσία αποτελεί ηθική προτροπή σε όλους τους λαούς, σε όλες τις θρησκείες, σε όλες τις ιδεολογίες ....»

Λάμπρος Παπαδημητράκης, Σκηνοθέτης, Εκφωνητής στον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Πολυτεχνείου

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη

Σαράντα ένα χρόνια κλείσανε εφέτος από τον Νοέμβρη του ’73, την ηρωϊκή «μεγαλοβδομάδα» του σύγχρονου Ελληνισμού. Τις ημέρες εκείνες που η φωτεινή δύναμη της νέας γενηάς σήκωσε την Ελλάδα λίγο ψηλότερα... «καθώς τα ατίμητα άλογα του Δία ολόρτα σηκώνονται άμα νιώσουν στην οπλή τους τον οχτρό», όπως λέει ο Άγγελος Σικελιανός στο ποίημά του Προς την Άνω Ελλάδα.

Στην συνέχεια, το τελευταίο μεγάλο «Όχι» των φοιτητών και της ελληνικής νεολαίας πνίγηκε στο αίμα της Κύπρου, ξεθώριασε από τον ψεύτικο «θρίαμβο» της μεταπολίτευσης, παραμορφώθηκε από την σαθρή μυθολογία του εκσυγχρονισμού, που πάνω της χτίστηκαν οι καρριέρες των νέων αφεντικών, και χρεωκόπησε στον βάλτο της τρόϊκας και του ευρώ.

Ήταν από τότε, που η υπό εκκόλαψη Νέα Τάξη είχε βάλει στο στόχαστρό της την Ελλάδα. Γιατί τα γεγονότα του 1973 δεν εντάσσονται μόνο στο λυκόφως του Ψυχρού Πολέμου, αλλά αποτέλεσαν μια πρώτη πράξη, και το μοντέλο ακόμα, για τις ανατροπές που θα ακολουθούσαν μετά την δεκαετία του ’80 με στόχο την ευρωατλαντική επικυριαρχία στον μετασοβιετικό κόσμο. Το σχέδιο του εσωτερικού πραξικοπήματος, που τέθηκε σε εφαρμογή, το είδαμε να επαναλαμβάνεται πολλές φορές την τελευταία εικοσιπενταετία: τείχος του Βερολίνου, απομάκρυνση του Γκορμπατσώφ, Τιμισοάρα, ανατροπή Τσαουσέσκου, Σερβία, εξόντωση Μιλόσεβιτς, Ευρασία, «έγχρωμες» επαναστάσεις, Αραβική «Άνοιξη» κ.ά.... Εκμετάλλευση μιας λαϊκής εξέγερσης από πυρήνα οργανωμένων πρακτόρων, ανάδειξη των μελλοντικών ηγετών και, πάνω απ’ όλα, χειραγώγηση της Κοινής Γνώμης.

Αποφασιστική ήταν η δράση των αθέατων «παγκόσμιων σκηνοθετών»: CIA, DIA, Μοσσάντ, το αόρατο «ωκεανογραφικό» πλοίο Apollo 2 του ΝΑΤΟ, οι κομμάντος των «μαύρων επιχειρήσεων» από τις Βρυξέλλες που ήρθαν στην Αθήνα και, φορώντας ελληνικές στολές, συμμετείχαν στα γεγονότα... Και άλλες ενέργειες που δεν μαθεύτηκαν ποτέ. Το 1972, ο εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής, Σαλβατόρε Αλλιέντε, είχε δώσει την εξήγηση για το ποιος πραγματικά αποφασίζει: «Οι βασικές οικονομικές και στρατιωτικές αποφάσεις των χωρών παίρνονται από ...«διεθνείς οργανώσεις» που δεν εξαρτώνται από καμμιά χώρα και που οι δραστηριότητές τους δεν ελέγχονται από καμμιά Βουλή ή από τις λαϊκές μάζες...». Λίγες ημέρες πριν από το Πολυτεχνείο, τον Σεπτέμβριο του ’73, πλήρωσε κι αυτός με την ζωή του αυτή την τραγική αλήθεια.

Συμπληρώθηκαν, λοιπόν, σαράντα ένα χρόνια από την ημέρα που απέναντι στο ανθελληνικό δόγμα της χούντας: υποταγή-τυραννία-προδοσία απάντησε η φωτισμένη νεολαία του Πολυτεχνείου με το πανανθρώπινο σύνθημα: Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία… Ένα τρίπτυχο τόσο επίκαιρο και σήμερα που η φρίκη της διεθνούς κλεπτοκρατίας, του ισοπεδωτικού καπιταλισμού και του ενδοτικού εθνομηδενισμού αναμετριέται πάλι με τα σωθικά του Ελληνισμού. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που οι δωσίλογοι και τα κάθε είδους φερέφωνα της Νέας Τάξης προσπαθούν να σβήσουν από την εθνική μνήμη τον Νοέμβρη του ’73, να απαξιώσουν την Γενηά του Πολυτεχνείου. Επειδή είναι πάντα επικίνδυνη, όσο και αν την εκμεταλλεύτηκαν πολύ οι κυνικοί εξουσιαστές που χρησιμοποίησαν την εξέγερση για να φέρουν χειρότερη δουλεία και ξεπούλημα και θανατικό. Και τώρα προσπαθούν να της φορτώσουν την παρακμή και την διαφθορά επειδή κάποιοι εξαργύρωσαν, λέει, και «με μεγάλο τόκο» την συμμετοχή τους στην εξέγερση του ‘73.

Υπήρξαν, βέβαια, τα «λαμόγια» και είναι γνωστοί. Επώνυμοι… Ήταν, όμως, «τρεις». Και οι άλλοι είναι χίλιοι-δεκατρείς. Οι άλλοι, οι ανώνυμοι, οι σιωπηλοί, οι αντιστεκόμενοι, οι παντοτινά στρατευμένοι στο όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας και στο σύνθημα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Σε αυτούς ανήκει το «Πολυτεχνείο» και τα πολλά «Πολυτεχνεία» του μέλλοντος που θάρθουν, καθώς η παγκόσμια χούντα έχει δείξει τα νύχια της.

Ένας από αυτούς, ο Κύπριος αγωνιστής Ιάκωβος Κουμής. Γεννήθηκε στην Σωτήρα Αμμοχώστου, στις 17 Οκτωβρίου 1956 και σκοτώθηκε από τα όργανα καταστολής της κυβέρνησης του Γ. Ράλλη, στις 17 Νοέμβρη του 1980. Ήταν ο τελευταίος Κύπριος αγωνιστής που έπεσε στον αγώνα κατά του καθεστώτος της ξένης εξάρτησης του ελληνικού έθνους, πριν από τους Ισαάκ και Σολωμό, το 1996. Η θυσία του για να απεξαρτηθεί ο Ελληνισμός από τα ευρωατλαντικά δεσμά συνέδεσε για άλλη μια φορά την Γενηά του Πολυτεχνείου με την Κύπρο. Αυτή είναι η μοίρα της…

Σε μια εκδήλωση-μυσταγωγία που οργάνωσε πριν από έξι χρόνια, στις 17 Νοεμβρίου, το βράδυ, ο Δήμος Αγλαντζιάς στην Λευκωσία, μαζί με το ιστορικό βιβλιοπωλείο ΤΑ ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΑ, οι Κύπριοι τίμησαν την μνήμη του.

Αφιερώνοντας αυτές τις σελίδες στην γενηά του Πολυτεχνείου και στην Κύπρο μας, ημέρες που δοκιμάζεται και πάλι από τους «εμπόρους των εθνών», δημοσιεύω παρακάτω την φορτισμένη μαρτυρία της Ελληνοκύπριας σκηνοθέτιδας Θέκλας Κίττου, διευθύντριας των «ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΩΝ», για την γενηά του Πολυτεχνείου, την γενηά της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο… και τον εκπρόσωπό της Ιάκωβο Κουμή:

«Η πρωτοβουλία που πήραμε απόψε ανταποκρίνεται σε μια εσωτερική ανάγκη της δικής μας γενηάς, της γενηάς που συνηθίσαμε να ονομάζουμε: γενηά του Πολυτεχνείου.

Αυτή η ίδια γενηά υπήρξε και η γενηά της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Είναι, επίσης η γενηά, που ενώ ώφειλε, δεν μπόρεσε να ανακόψει για της πατρίδα μας τον όλεθρο, αντίθετα βυθίστηκε η ίδια στην παρακμή και την φθορά. Η αποψινή βραδυά ξεχρεώνει τρία χρέη:

α) το χρέος προς εκείνους απ’ την γενηά μας, Κυπρίους και Ελλαδίτες, που έδωσαν τη ζωή τους στην αντίσταση κατά της Χούντας του 1967

β) το χρέος προς εκείνους από την γενηά μας, Κυπρίους και Ελλαδίτες, που έπεσαν στον αγώνα για την υπεράσπιση της Κυπριακής Ελευθερίας το 1974

γ) το χρέος προς τον Κύπριο πατριώτη Ιάκωβο Κουμή που συνεχίζοντας μια αρχαία παράδοση, έδωσε τη ζωή του στον κοινό αγώνα Ελλάδας –Κύπρου.

Είμασταν πολλοί οι Κύπριοι που σαν νέοι, κυρίως φοιτητές, βρεθήκαμε στην Ελλάδα των συνταγματαρχών. Ωριμάσαμε μέσα στην δικτατορία και μάθαμε τι σημαίνει ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ο καθένας μας πρόσφερε στον αγώνα, σύμφωνα με τις ψυχικές και πνευματικές του δυνάμεις. Την ώρα της Λαϊκής Εξέγερσης, που έμελλε να συνδυασθεί με την προδοσία της Κύπρου, της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, είμασταν πάλι εκεί. Πολλοί, πάρα πολλοί ήταν οι Κύπριοι που συμμετείχαν στην κατάληψη και οι ψυχικοί δεσμοί που αναπτύχθηκαν εκείνες τις μέρες μάς κράτησαν ζωντανούς, όταν γέμισαν ξανά οι φυλακές κι όταν σε λίγο η Χούντα επετέλεσε το έσχατο και πλέον μακάβριο έργο της: να παραδώσει την Κύπρο στους Τούρκους. Είναι πολύ δύσκολο για την σημερινή νέα γενιά να αντιληφθεί το ψυχικό τραύμα, το συναισθηματικό κενό και το πνευματικό χάος, στο οποίο μας είχε έσπρωξε η ιστορική μοίρα. Μπροστά στα άπειρα μάτια μας γκρεμίστηκε το νεαρό μας κράτος, μόλις δεκατεσσάρων ετών. Είμασταν νέοι. Αριστεροί ή δεξιοί, γριβικοί ή μακαριακοί, εθνικιστές ή διεθνιστές. Η εθνική ταπείνωση, η αγωνία εγκαταστάθηκαν στην ψυχή μας. Η ζωή μας έγινε φτωχή και μίζερη μέσα σε μια νύχτα.

Τότε, φθινόπωρο του 1974, μέσα στην εκρηκτική ατμόσφαιρα της αιμάσσουσας Κύπρου, κι ενώ η Αθήνα χαιρόταν την απελευθέρωσή της, χωρίς να αντιλαμβάνεται το βάρος του τιμήματος που καταβάλαμε οι Κύπριοι, καμμιά πενηνταριά νέοι, συναγωνιστές κυρίως από το Πολυτεχνείο, ιδρύσαμε την ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Βρεθήκαμε τότε με τον Λάμπρο Παπαδημητράκη στην Γερμανία για να κάνουμε διαφώτιση για το κυπριακό. Φοιτητικές συγκεντρώσεις, χιλιάδες οι συμμετέχοντες. Έλληνες και Κύπριοι φοιτητές, αγωνία και μια πνιγηρή ατμόσφαιρα. Διακηρύξεις, καταγγελίες, διαμαρτυρίες Εκεί, στο Μόναχο, γνωρίσαμε τον Αδάμο Καίκκη από την Σωτήρα Αμμοχώστου. Μυημένο στην Αντίσταση. Με ένα βρέφος στην αγκαλιά και την κάμερα στον ώμο πατήσαμε στην Κύπρο που σπαρταρούσε. Με την κάμερα τρέχαμε παντού. Χιλιάδες μέτρα φιλμ. Ήταν για την ταινία ΚΥΠΡΟΣ, Η ΑΛΛΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Πολιτικές συγκεντρώσεις. Κάθε μέρα. Συναντούσαμε κόσμο, πολύ κόσμο, κυρίως νέους. Στη Σωτήρα, μας είπε ο Αδάμος, να βρείτε την αδελφή μου την Μαρία.

Η Μαρία είναι πολύ νέα. Μια όμορφη μελαχρινή ψηλή κοπέλα γεμάτη σφρίγος. Μας γνωρίζει το αγόρι της, τον Ιάκωβο. Ένα ωραίο αγόρι, με υπέροχα μάτια. Διδάσκει ελληνικούς χορούς. Μπήκανε στην παρέα μας. Μαζί ιδρύσαμε ΤΑ ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΑ, το ιστορικό βιβλιοπωλείο. Ξεχωριστοί σύντροφοι και συνεταίροι και οι δύο. Στο γάμο τους, ένα υπέροχο κυπριακό γάμο, πήγαμε όλη η παρέα.

Αργότερα το νιόπαντρο ζευγάρι έφυγε για την Αθήνα για Σπουδές, Σεπτέμβρη του 1980. Τους αποχαιρετήσαμε στον χορό της ΕΛΔΥΚ, δίπλα στο βιβλιοπωλείο. Ο Ιάκωβος, το βράδυ εκείνο, χόρεψε σαν «ένας αετός χωρίς φτερά». Ποτέ κανένας δε χόρεψε το ζεϊμπέκικο, όπως εκείνος. Ο αρχαίος αυτός ελληνικός ρυθμός έβγαινε από μέσα του...........

Στην Αθήνα ο Ιάκωβος συμμετέχει ενεργά στις αντι-ιμπεριαλιστικές κινητοποιήσεις. Είναι μόλις 6 χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο και η τότε Ελληνική Κυβέρνηση του Γεώργιου Ράλλη, αποφασίζει να επανεντάξει την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ. Η χώρα συγκλονίζεται από μαζικές κινητοποιήσεις και συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής. Στις 16 Νοεμβρίου, ημέρα Κυριακή, παραμονή της Επετείου της Λαϊκής Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η Αθήνα δονείται από την μεγάλη αντινατοϊκή Πορεία προς την Αμερικανική Πρεσβεία, με κύρια συνθήματα εναντίον της επανένταξης της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και κατά της Τουρκικής κατοχής της Κύπρου. Ο Ιάκωβος Κουμής συμμετέχει στην πορεία. Στην Πλατεία Συντάγματος γίνεται θύμα άγριας επίθεσης των ΜΑΤ, η οποία τον αφήνει επί τόπου βαρειά τραυματισμένο. Τα όργανα των ΜΑΤ, λίγα λεπτά αργότερα, αφήνουν επί τόπου νεκρή την εργάτρια Σταματίνα Κανελλοπούλου. Ο Ιάκωβος μεταφέρεται στο Λαϊκό Νοσοκομείο και το βράδυ της Κυριακής είναι ήδη κλινικά νεκρός.

Εδώ στην Κύπρο μάθαμε πως υπήρχαν τραυματίες. Δεν φανταστήκαμε, ούτε καν μια υποψία.

Πρωί της Δευτέρας, στο περίπτερο της Πλατείας για να μάθουμε περισσότερα νέα. Στην εφημερίδα, πάνω δεξιά, μια φωτογραφία, σχεδόν λυωμένου ανθρώπινου κεφαλιού. Άγνωστος.

Και ξαφνικά από κάτω το όνομα του συντρόφου μας: ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΟΥΜΗΣ από την Κύπρο... 

Την Κυριακή 23 Νοεμβρίου αφήνει την τελευταία του πνοή στο «Λαϊκό».

Την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου, η σωρός του μεταφέρεται στην γενέτειρά του, τη Σωτήρα, για λαϊκό προσκύνημα. Την Παρασκευή το πρωί 28 Νοεμβρίου κηδεύεται. Την ίδια μέρα, μέσα σε μια φορτισμένη ατμόσφαιρα,  τελείται τρισάγιο στον Ιερό Ναό Φανερωμένης στην Λευκωσία και ακολουθεί πορεία στην Ελληνική Πρεσβεία.

Ο Ιάκωβος Κουμής, κατά το σύντομο πέρασμά του από το λαϊκό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, μας έχει αφήσει σαν παρακαταθήκη δύο πράγματα: το αγωνιστικό ήθος μιας αθώας νεότητας και αξιόλογα γραπτά ψυχής από τα προσωπικά του τετράδια.

Τα κείμενά του είναι δύο ειδών: ημερολόγιο και ποιήματα. Και τα μεν και τα δε χαρακτηρίζει μια εδραία πνευματική κατεύθυνση, της οποίας η απελευθερωτική ιδεολογία, κοινωνική και εθνική, αποτελεί την πηγή. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός, πως ο έντονος προσωπικός του λυρισμός παραμένει πάντα κριτικός και πολιτικός. Από τα κείμενα αυτά, μια ανθολόγηση έκανε ο Λουκάς Αξελός στο τεύχος 5 του περιοδικού ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ, τον Ιούλιο του 1982.

Ο πρόωρος χαμός του ενέπνευσε ποιητές, τόσο στην Κύπρο όσο και την Ελλάδα, οι οποίοι μας άφησαν εξαίρετους στίχους. Αναφέρουμε τον Λεύκιο Ζαφειρίου, τον Κώστα Μακρίδη, την Αρετή Αθανασίου.

Πρέπει, τέλος, να κάνουμε αναφορά στο, εξαιρετικής ευαισθησίας και ευφυούς σύλληψης, πεζό της γυναίκας του Μαρίας με τίτλο: ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ ΚΑΙ Η ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ, που δημοσιεύθηκε στην αθηναϊκή ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ στις 15 Νοεμβρίου 1981.

Η θυσία του Ιάκωβου αποτελεί θυσία ενός ακόμη Κύπριου, στην εκατόμβη των θυσιών που ο κυπριακός ελληνισμός έδωσε για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση της κοινής πατρίδας».

Τα εγκληματικά γεγονότα εκείνης της ημέρας, για όσους γνωρίζουν, ήταν προγραμματισμένα …ακόμα μια προβοκάτσια κατά του λαού μας. Οι εγκέφαλοι και οι δολοφόνοι έμειναν ατιμώρητοι για άλλη μια φορά. Οι αποκρουστικές, όμως, «αύρες» της μηχανοκίνητης καταστολής δεν ξαναφάνηκαν ποτέ στους δρόμους της Αθήνας και ο δρόμος προς την Αμερικανική Πρεσβεία, που έφραξαν τα ΜΑΤ του Ράλλη μπροστά στην Βουλή το 1980, δεν μπόρεσε να ξανακλείσει για τις χιλιάδες του λαού που κατευθύνονται εκεί κάθε χρόνο… Ένα ακόμα βήμα μέχρι την τελική νίκη κατά των δυνάμεων της Νέας Τάξης.